Հանրապետության հրապարակ

Անվանափոխություն

Տեղակայում

Ելք դեպի քաղաք

Նկարագրություն

Ջրահեռացման խնդիրները

Անվանափոխություն

Սկզբում կայարանը և քաղաքի գլխավոր հրապարակը, որին կից գտնվում է, անվանակոչվել են Վ.Ի.Լենինի անունով։ 1992 թվականին, ԽՍՀՄ-ից Հայաստանի դուրս գալու և անկախ պետականության հաստատման հանրաքվեից մեկ տարի էլ չանցած, հրապարակը և մետրոյի կայարանը վերանվանվեցին ի պատիվ Հայաստանի Հանրապետության։

Տեղակայում

Կայարանը գտնվում է Երևանի հենց կենտրոնում՝ համալիր ճարտարապետական և տեղագրական հանգույցում։ Անմիջապես հարևանությամբ գտնվում են Ազգային պատմական թանգարանը, կառավարությունը (որի շենքի աշտարակի վրա է գտնվում երկրի գլխավոր ժամացույցը՝ զանգերով), փոստային բաժանմունքի կենտրոնական շենքը։ Մարիոթ Արմենիա հյուրանոցը, կառավարության N3 շենքը, Արհմիությունների խորհրդի շենքը, «Վերնիսաժ» շուկան և Շահումյան հրապարակը, որի կենտրոնական ծառուղում կան 2750 շատրվաններ (ի պատիվ Էրեբունի-Երևանի 2750-ամյակի )։

Ելք դեպի քաղաք

Փաստացի, կայարանը մեկ ելք ունի դեպի քաղաքացիների հանգստի համար նախատեսված ստորգետնյա բակ, որտեղից ունի 3 ելք դեպի քաղաք՝ երկուսը դեպի Նալբանդյան փողոց, մեկը՝ Արամի փողոց։

Նկարագրություն

Կայարանի մուտքը սկսվում է «ստորգետնյա բակի տանիքով»՝ սալապատված կարմիր հրաբխային տուֆով, փոքր-ինչ դուրս ցցված ճանապարհի վրայով, որի կենտրոնում 30 մետր տրամագծով անցք է՝ պատրաստված ութ թերթիկ վարդյակի տեսքով։ Երեք աստիճաններ փողոցից իջնում են ստորգետնյա բակ։ Տանիքի նկատմամբ բակի «խորությունը» 4,2 մետր է, չափերը՝ 60 × 60 մետր։ Կենտրոնում <<քարե աման>> է՝ տանիքի անցքի ձևով։ Հզոր շատրվանը, որը տեսանելի է նույնիսկ հարակից ավտոճանապարհի միջտեղից, բաբախում է ամանի կենտրոնից։

Բակում կա մուտք դեպի կայարանի գավիթ՝ զարդարված տուֆե բլոկներով։ Նախասրահում՝ աջ և ձախ, մուտքեր են դեպի սպասարկման սենյակներ և դեպի շարժիչի սենյակ, վերևում՝ հսկայական քառակուսի ջահը՝ բաղկացած բազմաթիվ ապակյա գլանաձև լուսամփոփներից։ Կայանը հագեցած է ET-4 շարքի երեք շարժասանդուղքներով։ Շարժասանդուղքի լանջը լուսավորվում է լամպերով պատրաստված զույգ մետաղական բալոնների տեսքով, որոնք զույգ են լամպերով։

Գլխավոր դահլիճի դատարկ ծայրն ամբողջությամբ պատված է հայելիներով, ինչի շնորհիվ դահլիճի երկարությունը տեսողականորեն կրկնապատկվում է։ Հետաքրքիր փաստ. հայելիները ժամանակավոր լուծում էին, քանի որ կայանի բացումից անմիջապես հետո Եղիշե Չարենցի Վ.Ի.Լենինին փառաբանող բանաստեղծություններով գրանիտե սալիկը պետք է պսակեր դատարկ ծայրը, բայց դրան չհասավ։

Ջրահեռացման խնդիրները

Մետրոյի երկայնական պրոֆիլի կառուցվածքն այնպիսին է, որ Հանրապետության հրապարակ և Զորավար Անդրանիկ կայարանների մակարդակն ավելի ցածր է հարակից հատվածներից, ինչը հղի է գծերի հեղեղմամբ նույնիսկ ջրահեռացման պոմպերի կարճ անջատման ժամանակ։ Էներգետիկ ճգնաժամի ժամանակ (Հայաստանի անկախության առաջին տարիներին) էլեկտրաէներգիայի համակարգված անջատումների պատճառով տակահարթակի տարածքները պարբերաբար հեղեղվում էին, ուստի դրանք տեղափոխվում էին հարթակի մակարդակին։

1990 թվականին թունելները ջրամեկուսացման մի քանի անհաջող փորձերից հետո որոշվեց ջրահեռացման թունել կառուցել՝ ջուրը Հրազդան գետը ուղղելու համար։ Առաջինը` «Զորավար Անդրանիկ» կայարանից, շինարարության երկրորդ փուլում հետագա երկարացմամբ մինչև «Հանրապետության հրապարակ»: 1998 թվականին ավարտվել է դեպի Զորավար Անդրանիկ կայարան հատվածի շինարարությունը, սակայն ֆինանսավորման դադարեցման պատճառով հնարավոր չի եղել սկսել շինարարության երկրորդ փուլը։

Վերակառուցման և զարգացման եվրոպական բանկի, Եվրոպական ներդրումային բանկի և Հարևանության ներդրումային հիմնադրամի (NIF) աջակցությամբ որոշում է կայացվել շարունակել ջրահեռացման թունելի երկրորդ փուլի շինարարությունը։

Մեջբերումներ

«Երևանի մետրոպոլիտեն» ուղեցույց. Հարությունյան Ա.Ն., 1989 թ․

Գրքույկ «Երևանի մետրոպոլիտեն». Շկուլև Ա.Պ., 1983 թ․

«Երևանի մետրոպոլիտեն» ուղեցույց. Հարությունյան Ա.Ն., 1989 թ․

Կայարանի դահլիճը գրավում է իր խիստ գեղեցկությամբ, արտաքին և ներքին տարածքի խնդրի լուծման հարցում զսպվածությամբ, լույսի առատությամբ, ինքնատիպ ճարտարապետական կոմպոզիցիաներով։ Կայարանին կից կամարներով ու թաղերով գմբեթավոր կառույց՝ կառուցված տուֆից։ Կենտրոնում հզոր շատրվանն անդիմադրելիորեն բախվում է առաստաղի կլոր անցքից դեպի վեր: Նույնիսկ Երևանի ամենաշոգ ամիսներին, երբ նույնիսկ ստվերում դժվար է շնչել, այստեղ միշտ զով է, ինչպես լեռնային գետի ափին։ Շենքի շրջագծում՝ գողտրիկ պահարանների տակ, ստեղծվել է հանգստի համար հաճելի անկյուն, որտեղ կարող եք համտեսել պաղպաղակ, տարատեսակ քաղցրավենիք, խմիչքներ, վայելել մի բաժակ արևելյան անուշաբույր սուրճ։ Շրջանակի մյուս կողմը տրված է ստորգետնյա անցումներին, որոնք ձեզ կտանեն դեպի Նալբանդյան փողոց, Գլխավոր պողոտա և Լենինի անվան հրապարակ։

Երբ հեռանաք կայարանից, ձեզ անկասկած աչքի կընկնի մի հսկայական բազմատոնանոց քառակողմ բազալտե բլոկ: Դրա վրայի սեպագիր արձանագրություններում ասվում է, որ Երևանը հիմնադրել է Արգիշտի թագավորը մ.թ.ա. 782 թվականին։ Այս քարե անձնագիրը Երեւանի ծննդյան անվիճելի վկան է։

Մետրոյի կայարանից մի քանի տասնյակ մետր շառավղով գտնվում են «Էրեբունի», «Արմենիա», «Սևան», «Շիրակ» հյուրանոցները, իսկ մի փոքր ավելի բարձր՝ Աբովյան փողոցի երկայնքով, «Մոսկվա» կինոթատրոնի հարևանությամբ և Նկարիչների տուն՝ «Երևան» հյուրանոց։ Այստեղ՝ մետրոյի կայարանի կողքին, գտնվում է «Դեցկի Միր» կենտրոնական հանրախանութը և այլ մասնագիտացված խանութներ, որոնք վաճառում են հագուստ, կոշիկ և սպորտային ապրանքներ։ Այստեղ կարելի է նաև հանգստանալ և ուտել դիետիկ ճաշարաններում, սրճարաններում, թեյարաններում, գնել հուշանվերներ։

Անցնել դեպի ուղեցույց

Գրքույկ «Երևանի մետրոպոլիտեն». Շկուլև Ա.Պ., 1983 թ․

Պլոշչադ Լենինա կայարանը գտնվում է շատ բարդ և կարևոր ճարտարապետական վայրում՝ քաղաքի գլխավոր պողոտայի և Նալբանդյան փողոցի խաչմերուկում, նոր վարչական շենքի հարևանությամբ։

Լենինի հրապարակի անսամբլն այնքան կատարյալ է, որ որոշվել է այստեղ մետրոյի կայարանի վերգետնյա նախասրահը չկառուցել։ Այս առումով նախապատվությունը տրվեց ընդհատակյա տարբերակին։

Լենինի հրապարակի կայարանի մուտքը սկսվում է փոքրիկ հարթակից։ Նրա վերին նիշը մի փոքր ավելի բարձր է, քան Գլխավոր պողոտան: Տարածքը սալիկապատված է կարմիր տուֆով։ Հետագայում այստեղ կտեղադրվեն քանդակներ, քարե նստարաններ։ Կարմիր տուֆից պատրաստված է 30 մետր տրամագծով ութ թերթիկ վարդ։ Հարթակից երեք լայն սանդուղքները տանում են դեպի բաց պատշգամբ, որը գտնվում է մուտքի հարթակի հարթությունից 4,2 մետր ցածր և ունի 60 × 60 մետր չափսեր։ Սա հանգստի գոտի է։ Այստեղ կտեղադրվեն հուշանվերների, ծաղիկների, թերթերի վաճառքի կրպակներ, կտեղակայվի սրճարան։ Բակի կենտրոնում՝ տուֆե վարդյակի տակ, ջրավազան է՝ շատրվանով, որը նման է վարդակի նախշի ։

Ուղևորները բակից մտնում են ստորգետնյա կայարանի նախասրահ։ Նրա պատերը տուֆե բլոկներից են։

Շքամուտքից շարժասանդուղքները ուղեւորին իջնում են եռանավ հարթակի վրա դեպի մետրոյի գնացքներ։ Պլատֆորմը նախագծված է սյուների արկադի տեսքով, որը պատված է սպիտակ մարմարով, նուրբ մոխրագույն երանգով: Դահլիճի կամարների տակ կախված են գեղեցիկ նիկելապատ խողովակավոր ջահեր։ Հատակը ծածկված է փայլեցված կարմիր գրանիտով։

Վերջնական պատը ժամանակավորապես պատված է հայելային ապակիով՝ ստեղծելով մի վեհաշուք կայարանի սրահի պատրանք, որը ավելի երկար կայարանի տպավորություն է ստեղծում։ Հետագայում կայանի այդ հատվածը կծածկվի կարմիր գրանիտով, որի վրա փորագրված են Եղիշե Չարենցի Լենինի մասին բանաստեղծությունները։

Անցնել գրքույկին

Ամփոփում

Բացվել է․ դեկտեմբեր 26, 1981 թ․
Կայարանի ճարտարապետներ․ Ջ.Թորոսյան, Ռ.Մինասյան
Դասկարգում․ միջանկյալ
Դիրքավորում․ խորը
Կայարանի տեսակը․ սյունաձև եռակամար
Պլատֆորմի տեսակը․ կղզիաձև
Ծովի մակերևույթից բարձրությունը․ 996 մ․